Momentum Göstergesi (Momentum)

      Momentum, belirlenmiş olan bir süre içinde fiyatların % kaç değiştiğini gösteren bir göstergedir. Bir başka deyişle, ilgili senedin belirli bir süre içinde ne kadar kazandırdığını veya kaybettirdiğini
endeks olarak belirten bir göstergedir.
      Fiyattaki yüzde değişme göstergesi de (Price ROC) aynı şekildedir. Aralarındaki fark ise momentumun referans çizgisi 100 iken fiyattaki yüzde değişmegöstergesinin referans çizgisi 0’dır ve dikey eksende fiyattaki yüzde değişme gösterilir.
     Yorumlanması
     Momentum üç ayrı şekilde yorumlanabilir. Bunlar aşağıda verilmiştir.
• Bilgisayar programlarında genel olarak default olarak (varsayılan) 12 günlük momentum hesaplanır. Fakat siz dileğinize göre bu gün sayısını ayarlayabilirsiniz. 12 günlük momentum hesaplandığında, 12 gün önceki fiyat seviyesi 100 olarak kabul edilir ve son günkü kapanış fiyatının 100’ün altına düştüğüne veya 100’ün üzerine çıktığına bakılır. 100’ün altına düşmüşse senedin getirisi negatif olmuş, aksi halde senedin getirisi pozitif olmuştur. Bu gösterge de bir trend izleme göstergesidir. En çok kullanılan yorumu ise şu şekildedir.
• Momentum 100’ün altına düşüp belli bir dip yaptığında (ki, bugenellikle 50-60 seviyelerinde olur), ve bu dip seviyesinden sonra yukarı döndüğünde AL kararı verilmesi öngörülmektedir.Aksi durumda ise momentum belli bir tepe yaptığında ve tepeden sonra aşağı döndüğünde SAT kararı verilmelidir.
Bunun anlamı nedir? Yani niçin momentum belli bir tepe yapıp da aşağı döndüğünde SAT kararı veriyoruz? Bu sorunun cevabı ise basittir. Momentum belli bir tepe yatığında fiyatlar hızlı bir
şekilde artmış demektir ve momentum’un aşağı doğru dönmesi,fiyatlardaki artış hızının yavaşladığını ve senedi yükselten faktörlerinin etkilerinin artık zayıfladığını ve bir süre sonra ise fiyatların düşmeye başlayacağını haber verir.
• Yukarıda verdiğimiz ilk yorumdan farklı olarak momentumun çok önemli bir fonksiyonu daha vardır. Eğer momentum göstergesi, göreceli olarak geçmişte yaptığı tepelere oranla çok yüksek bir tepe yapmışsa ve daha sonra aşağı dönmüşse dahi satmamalıdır. Çünkü, bu gibi durumlarda momentum geleceği haber veren bir gösterge olarak ortaya çıkar. Momentum aşağı dönse bile bu gibi durumlarda daha yüksek bir fiyata doğru gidileceğini haber verebilir. (Verilen örnekleri inceleyiniz)
• Fiyatlar bir tepe yaptığında Momentum da bir tepe yapar ve daha sonra fiyatlar daha yüksek bir seviyede tepe yapmaya yöneldiğinde eğer momentumun yeni tepesi bir önceki tepenin altında kalırsa bu bir aykırılıktır ve gösterge ile fiyatlar aksi şeyleri söylemektedir. Böyle bir durumda kısa süre sonra fiyatların aşağı döneceği anlaşılır.
• Bir başka önemli nokta ise momentumun tarihi dip seviyelerine gelmesi durumudur. Bu tür bir durum fiyatların ileride aşırı derecede zayıflayacağına işarettir. Momentum göstergesi tarihi dip seviyelerine yaklaştıktan sonra, fiyatlar bir tepki çıkışı yapsa da bu durum uzun vadeli bir düşüş trendinin dahi başlangıcı olabilir. Tam aksi durumun ortaya çıkması, yani tarihi zirve seviyelerine ulaşan momentum göstergesi de eğer fiyatlar dip seviyelerde iken gerçekleşmişse, önemli bir orta
veya uzun vadeli yukarı trendin başlangıcı olduğu sinyali olabilir.
• Momentum göstergesi belirli bir dip seviyeye ulaşabilir.Genellikle ilk defa dip yaptıktan sonra yukarı doğru dönüşlerinde hemen alım yapmak riskli olabilir. Fakat alım yapılacak zamanlama şöyle yapılabilir. Momentumun önemli bir dip seviyeye ulaşır ve yukarı doğru döner, (burada alım yapılmamalıdır) sonra aşağı doğru yeni bir harekete başlar fakat daha önceki dip seviyeye kadar düşüş yapmadan yeni bir dip yaparak ikinci defa yukarı döner. İşte bu tür zamanlarda alım yapılması diğer durumlara göre daha az risklidir.Aşağıdaki şekil bu anlatılan durumu net bir şekilde göstermektedir.

• Yukarıdaki maddede anlatılan durumun tersi ise tepe seviyelerde oluştuğunda satış yapmak daha sağlıklı olabilir.
       Aşağıdaki üç adet grafik verilmiştir. Bu grafikleri sırasıyla dikkatli bir şekilde inceleyiniz.
       Resim IV.8.3-1

    Resim IV.8.3-2

    Resim IV.8.3-3

       Yukarıdaki üç grafikte de momentum göstergesi tarihi olarak ortalama dip seviyesi olan 80 çizgisinin altına düştükten sonra İMKB-100 endeksi uzun süreli bir gerileme dönemine girmiştir. Aslında kriz zamanları olarak bildiğimiz bu tür zamanlarda momentumun 80 çizgisinin altına düşmüş olması endeksin en azından birkaç ay boyunca çok fazla getiri sağlamayacağının ve hatta negatif getiri sağlayacağının bir habercisi olmuştur.Kesikli dikey çizgiler momentum göstergesinin endeks için tarihi dip seviyeleri olan 80 çizgisinin altına düştüğü anları göstermektedir.Örneğin yukarıdaki son grafikte 2000 yılındaki Kasım krizinde momentum 80’in altına düştüğünde endeks 11 bin 500
seviyelerindedir ve daha sonra 7 bin seviyelerine kadar gerilemiştir.
         Grafik IV.8-1 : Momentum 1

      Yukarıdaki grafikte AL dediğimiz noktada biraz önce yaptığımız yorumlar çerçevesinde alış yaptığımızda, fiyatların yükselmesiyle ne kadar önemli bir kar elde edileceği ortaya çıkmaktadır. Momentum göstergesi daha önce 115 seviyelerine gelip aşağı dönmüşken, ilk defa kesikli çizgilerle gösterilen bölgede yeni bir zirve yapıyor. Bu zirve ise yeni bir yukarı trendin başladığının habercisi oluyor. Demek ki,özetleyecek olursak, momentumun daha önceki zirvelerine göre, daha yüksek bir seviyede zirve yapması orta vadeli bir çıkış trendinin ilk sinyali olabiliyor
     Momentum Psikolojisi
     Yukarıdaki satırları okuyan biri, işin ne kadar da kolay olduğunu düşünecek ve bunu uygulamaya kalkacaktır. Fakat burada bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum. AL sinyalinin geldiği noktadan
sonra momentum yeniden 100 çizgisinin altına düşerken, fiyatlar da 15 bin seviyelerine yaklaştıktan sonra yeniden aşağı dönmüş ve 13 bin 500 seviyelerine kadar gerilemiştir.
    Al noktasında alım yapan biri yüksek bir olasılıkla 14 bin lira seviyesinden almış, ama 15 bin seviyesinden satmayı kaçırmış biri olacaktır. Fiyat yeniden fiyat 15 bin seviyelerine yaklaştığında ise daha önce satmadığı için pişman olduğundan, 15 bin seviyesinde satıp rahatlayacaktır. Fakat görüldüğü gibi bu hisse daha sonra 21 bin lira seviyesine kadar yükselmiştir
    Burada sizler bu satırları okurken “AL” denilen nokta ile fiyatın ulaştığı en son noktayı görmektesiniz. Çünkü başlangıç ve sonuç sizi ilgilendirmektedir. Beyniniz bu grafiği ancak bu şekilde görmenizi sağlamaktadır. Halbuki 21 bin lira seviyesine çıkılırken ki yolu izleyerek gitseniz, bu tür bir hareketi yapabilmenin hiç de o kadar kolay olmadığını göreceksiniz.
    Şu an sakin bir kafa ile bu satırları okuyorsunuz. Başbakan konuşmuyor, Türkiye ekonomisi hakkında çok kötü bir yabancı rapor gelmiş değil, veya bir rating şirketi notumuzu düşürmüş de değil. Yani dışarıdan hiçbir etki, haber veya dedikodu almıyorsunuz. Eğer bu hisseyi “AL” noktasında almış olsaydınız, hem şirket hakkında hem de borsayı etkileyebilecek her türlü haber hakkında kulaklarınızı dört açıp, ekrana bakarken de gözlerinizi sekiz açacaktınız. O kadar yoğun bir haber bombardımanı altında kalacaktınız ki, az önce okuduğunuz satırlar beyninizden çoktan uçup gidecekti.
     Sonuç: Teknik analiz kurallarına göre yapmış olduğunuz bir alım daha sonra bir sürü başka sebeple, duyumla veya piyasanın o anki irrasyonel bir kararına uyarak satışa dönüşecekti. Daha sonra da siz teknik analizin tutmadığını ve zarar ettirdiğini söyleyecektiniz. İşte bu durumda hem teknik analiz kuralını önce sorgulamalı ve başarı şansını bulmalı, sonra da hangi şartlarda alım yada satım yaptığınızı sorgulamalısınız.
    Tecrübelerim ve yaptığım testler gösterdi ki, momentum gsötergesi 100 çizgisini yukarı kesince Al, aşağı kesince Sat yapmak yerine, dip seviyelerde aykırılık oluşmasını beklemek ve daha sonra alım yapmak daha karlı olmaktadır.