Göreceli Güç Endeksi (Relative Strength Index, RSI)

     Göreceli güç endeksi (RSI) senedin kendi iç gücünü ölçen bir göstergedir. Borsada analiz yapanlar tarafından çok başvurulan bir yöntemdir denilebilir.RSI eğrisi “0” ile “100” sayıları arasında değer alır. Bu gösterge hesaplanırken “yukarı fiyat hareketi ortalaması” ve “aşağı doğru fiyat hareketi ortalaması” dikkate alınarak fiyatların hangi yönde ağırlıklı olarak gitmeye çalıştığı bulunur.

     Burada OYH : Ortalama yukarı Harekettir. Ortalama yukarı hareket hesaplanırken öncelikle belirli bir gün sayısı seçilir. Diyelim ki 9 günlük RSI’ı hesaplamak istiyorsunuz. Bu durumda son 9 gün

içinde senedin artış yaptığı günlerdeki kapanış fiyatlarının ortalaması bulunur. Eğer son 9 gün içinde senet 4 gün yükseliş kaydetmişse bu 4 günün kapanış fiyatları toplanarak 4’e bölünür ve OYH bulunur. Öte yandan OAH : Ortalama aşağı harekettir. Aynen yukarıda açıkladığımız gibi, belirlenen gün sayısı içinde senedin hangi günlerde düşüş kaydettiği bulunur ve bu günlerdeki kapanış fiyatlarının ortalaması alınarak OAH bulunur. OYH ve OAH bulunduktan sonra

formül uygulanarak RSI’a ulaşılır.

        RSI'nın Yorumlanması

    Genellikle 9, 14 ve 25 günlük RSI hesaplamaları çok yaygındır.Fakat en başarılı RSI her bir senet için farklı gün sayısı denenerek bulunabilir. Fakat ben kişisel olarak genellikle 14 günlük RSI’ı

kullanmaktayım.

• RSI genellikle 70 çizgisi üzerinde tepe ve 30 çizgisinin de altında dip yapar.

• Trendler bölümünde trendlerin nasıl çizileceği ve nasıl yorumlanacağı verilmişti. Aynı trend kuralları RSI için de uygulanabilir. Trendler RSI’a uygulandığında destek ve direnç bölgeleri daha net görülebilir. RSI’ın bir trendi kırması durumunda fiyatlar trendi kırmasa bile dikkatli olunmalıdır.

• Özellikle aykırılıklar RSI analizinde önemli bir yer tutar.Diyelim ki fiyatlar bir tepe yaptı ve RSI da tepe yaptı eğer fiyatlar daha yüksek seviyede yeni bir tepe yaparken RSI yeni bir tepe yapmıyorsa ve bir önceki tepenin altında kalıyorsa bu bir aykırılıktır ve fiyatlar tekrar aşağı dönebilir. Bu tür durumlarda

• RSI’ın bir başka özelliği de formasyonlar bölümünde anlatılan üçgen, onuz baş omuz gibi formasyonların RSI’da da oluşması halidir. Bu tip formasyonlar RSI grafiğinde daha net görülebilir

• RSI’ın 30 çizgisinin altına düşüp de tekrar yükselmeye başlaması durumunda AL kararı, 70 çizgisinin üzerine çıkıp bir tepe yaptıktan sonra tekrar aşağı dönmesi durumunda SAT kararı verilir.

• Kaç günlük RSI kullanılmalıdır sorusuna net bir cevap yoktur.Alış satış sıklığınıza göre bu vadeyi belirleyebilirsiniz. Sadece RSI'a göre trade (al-sat) yapmak istemeniz durumunda en başarılı sonucu bulmak için gerekli olan system tester formülü aşağıda verilecektir.

         Aşağıdaki grafikte Anadolu Cam’a ait fiyat ve RSI(14) (14 günlükRSI) grafiğini görmektesiniz. 70 ve 30 referans çizgisi baz alınarak verilmiş olan AL-SAT karar noktaları grafik üzerinde gösterilmiştir. Bunoktaları inceleyip göstergenin başarılı çalışıp çalışmadığını kontro lediniz.

        Resim IV.8.1-1

     Az önce yukarıda "yorumlanması" bölümünü okuyan bir okuyucunun, grafikte gösterilen hareketleri yaptığını varsayalım. "AL"yazan noktada RSI göstergesi 30 çizgisini yukarı kesmiştir. Bu nedenle alım kararı kitaptaki yorumlama ile uygundur. Daha sonra RSI 80 çizgisinin üzerine çıkmış ve bu çizgiyi aşağı kırdığı nokta olan "SAT" noktasında da yatırımcı satmıştır. Bu hareket de kitap bilgisi ile uyumludur.Yatırımcı 260 TL'den alım yapıp, 390 TL'den satmıştır.Dolayısıyla 1,5 ay gibi kısa bir sürede yüzde 50'den fazla kar etmiştir.Ama yatırımcının sattığı noktadan sonra fiyatlar A noktasında 500TL'ye yükselmiştir.Şimdi bu sonuç başarı mıdır? Başarısızlık mıdır? Bu soruya

vereceğiniz cevap çok önemlidir. Bu soruya vereceğiniz cevap başarının tanımına bağlı olacaktır. 1,5 ayda yüzde 50 getiri sağlamak başarıdır diyebilirsiniz veya RSI'a göre al-sat başarılı olmuştur diyebilirsiniz.Fakat fiyatların arkasından baktığınızda çok net görüldüğü gibi bu taktik veya strateji size erken sattırmıştır. Bunu başarısızlık olarak değerlendirebilirsiniz.

      Sürekli olarak vurgulamaya çalıştığım bir nokta var. Hiçbir teknik analiz aracı kitaplarda yazıldığı gibi hareket etmez.Milyonlarca çeşit karakter sergileyebilir. Önemli olan nokta; ise yatırımcının hangi vadede, hangi risk seviyesinde yüzde kaç getiri sağlamak istediğidir. Eğer yatırımcı alım yaparken bunları belirlemişse, yüzde 15 getiri sağladıktan sonra satmış olsa bile büyük başarıdır. Ama yatırımcı bunlara karar vermeden "RSI 30 çizgisini yukarı kesti" diye alım yapmışsa ve 70 çizgisini aşağı kesince satış yapmışsa ve kar elde etmişse şansı yaver gitmiştir.Çünkü bu tür bir stratejinin ne getirip ne götüreceğini önceden test etmediği için şansı yaver gitmiştir.

       Yukarıda Resim IV.8.1-1'deki incelemeyi devam ettirelim.Dikkatiniz dağılmaması için aynı grafiği bu sayfaya da alıyorum.

       Yatırımcı 390 TL'den satış yaptıktan sonra, yine "yorumlanması"bölümünde verilen aykırılıklar durumuna uygun bir gelişme olmadığını görüyoruz. A' ve B' noktaları arasında fiyatlar artmaya

devam etmiştir. A ve B noktalarında RSI göstergesi aşağı doğru hareket etmektedir. Kitapların yazdığına göre hareket edecek olursak satış yapmamız gerekiyor. Çünkü RSI aşağı giderken fiyatlar yukarı gitmektedir ve bu bir aykırılıktır. Fiyatlar göstergenin gösterdiği yöne dönecektir. Çünkü kitaplarda böyle yazmaktadır.

      Aslında B noktasında satış yapıldığında fiyat 540 TL'dir ve satış sonrasında fiyatlar 480 lira seviyelerine kadar gerilemiş, RSI da 50 seviyelerine kadar gerilemiştir. Fakat daha sonra fiyatlar 750 Tl seviyesine kadar çıkmıştır. Halbuki RSI 30'un altına gelip yeniden yukarı dönünce biz yine alım yapacaktık ve fiyatlar ondan sonra 750 liraya gidecekti. Ama bu hareket de kitabi olmadı

      A ve B noktaları arasında acaba "aykırılık" yorumu çalışmışmıdır? Bu soruya hem evet hem de hayır cevabı verebilirsiniz. Çünkü siz sattıktan sonra fiyatlar 540 TL'den 480 TL'ye gerileme yapmıştır.Dolayısıyla cevap evet şeklindedir. Diğer taraftan aykırılıklara bakarak yapmış olduğunuz satış sizi büyük bir kardan mahrum etmiştir.

     İnsan beyni doğrusal düşünür ve sürekli olarak hep en net cevabı ister. Belirsizlikte asla hoşlanmaz. RSI'ın yukarıdaki örneğine bakarak genelleme yapabilir miyiz? Yoksa yukarıdaki örnek bir istisnamıdır? "RSI'nın Yorumlanması" bölümünde verilen yorumlar aslında genellemeyi gösteriyor olabilir mi?

     Ne olursa olsun, hangi kitap ne yazarsa yazsın, sizler belirli strateji oluşturmak istiyorsanız, ilgili stratejinin size ne getirip ne götürdüğüne bakmalı, testlerini yapmalı, kaç işlemde kaç defa kar/zarar edeceğinizi görmelisiniz. Eğer geçmiş en az 1000 dönemlik (günlük) veri kullanırsanız en azından geleceğe dönük olarak neyle karşı karşıya kalabileceğinizi bilirsiniz.

       RSI(14) Nasıl Kullanılmalı?

      Tecrübelerim ve yaptığım testler gösterdi ki, RSI(14) 30 çizgisini yukarı kesince almak yerine, dip seviyelerde aykırılık oluşmasını beklemek ve daha sonra alım yapmak daha karlı olmaktadır. Aşağıdaki örneğe bakınız. RSI 30'un altına geriledikten sonra ilk yukarı çıkışında eğer almış olsaydık, fiyatlar biz aldıktan sonra uzun bir süre daha düşecekti. Halbuki fiyatlar dibe doğru giderken RSI yükselmeye başlayarak bir aykırılık oluşturmuştur

        Resim IV.8.1-7

     RSI(14) aşağı doğru olan trendini, yukarı kırdığı yerde (ikincidikey kesikli çizgi) alım yapılmış olsa yükselişin başladığı yer yakalanmış olacaktır.Tabi ki sürekli söylediğim gibi, yukarıdaki gibi bir tane örnek sizleri asla ikna etmemelidir. Kendi strateji testlerinizi kendiniz yapmalısınız.

      RSI için son söz

      Sizler herhangi bir gösterge ile çalışırken çok titiz olunuz. Bu göstergenin geçmişe dönük performans testlerini mutlaka yapınız ve RSI'ı sorgulayınız. Aksi halde daha sonra kaybettiklerinize bakıp kendi kendinizi sorgulamak zorunda kalırsınız.

      Şunu unutmayınız ki; eğer bir gün RSI göstergesi 30 çizgisinin altına düşmüşse, o hissede veya eğer bu durum endeks için oluşmuşsa o ülkede kriz veya krize yakın şeyler var demektir.

      RSI'ın uzun bir dönem sonra 30'un altına gerilemesi, 2 aydan 6 aya kadar sürebilecek zayıf performanslı bir dönemin başladığının sinyali olabilir.Tam tersi durumda, yani RSI'ın 70'in üzerine uzun zamandır ilk defa çıkıyor olması en önemli trend dönüşüm sinyalidir.

      Dolayısıyla ben yatırımcılara, temel analiz yaparak, ülkenin içinde bulunduğu koşulları da göz ardı etmeden teknik analizi kullanmalarını öneririm.

      Geçici iyileşmeler veya geçici olumlu hareketler ile kalıcı olanları birbirinden iyi ayırt etmek gerekir. Eğer RSI 70'in üzerine çıkmış ve orada yükselmeye devam ediyorsa, kalıcı bir iyileşmeden bahsetmek mümkün olabilir.