Omuz Baş Omuz Formasyonu 1

        En çok bahsedilen ve analistlerin en çok bildiği formasyonlardan biridir. Senedin fiyat hareketleri öyle bir görüntü oluşturur ki ortaya çıkan şekil bir omuz Baş Omuz’u andırır. Bu formasyon meydana çıkarken işlem hacimlerinde meydana gelen değişmeler de aşağıda çizilen şeklin hemen altında verilmiştir.
       Şekil IV.5.1-1

         Yukarıdaki şekilde dikkat çeken önemli noktaları belirtelim.İlk omuz oluşurken fiyatlar artmakta ve işlem hacmi de fiyatlarla doğru orantılı olarak artmaktadır. Omzun yüksek kısmı tamamlanıp fiyatlar düşüşe geçtiğinde işlem hacmi de düşmektedir.Fiyatlar baş kısmını oluştururken yine işlem hacmi artmaktadır.Fakat burada önemli olan nokta, fiyatlar birinci omuz kısmının üzerine çıkmasına rağmen ve işlem hacmi artıyor olmasına rağmen birinci omuzdaki işlem hacmi seviyesine ulaşmaz. Genellikle baş kısmı oluştuğunda işlem hacminin ulaştığı en yüksek seviye birinci omuz kısmı oluşurkenki işlem hacmine eşit olabilir yada daha düşük gerçekleşir.Fiyatlar baş kısmını oluşturup aşağı doğru döndüğünde işlem hacmi de gözle görülür biçimde azalır. Buraya kadar anlattığımız bölüm eğer bir senet için gerçekleşmişse, işlem hacmindeki değişmeleri dikkatle gözlemlemeliyiz. İşlem hacmi artışa geçip de fiyatlar da yukarı doğru bir hareket başlıyorsa ikinci omuzun oluşacağını söyleyebiliriz.İşte bu noktada AL kararı verilmelidir. İkinci omuzun nereye kadar çıkacağını ise Fibonnaci çizgileri yardımıyla kestirmek mümkün olabilir. Omuz Baş Omuz formasyonlarında, ikinci omuz oluşurken,işlem hacmi hiçbir zaman birinci omuz ve baş seviyesindeki işlem hacmine ulaşmaz. Çok büyük bir olasılıkla daha düşük gerçekleşir.
          İkinci omzun en yüksek noktasına eriştikten sonra fiyatların düşmeye başlamasıyla birlikte işlem hacmi de düşer. Fakat çok önemli bir nokta şudur; ne zaman fiyatlar boyun çizgisini aşağı doğru kırarsa genellikle birden işlem hacmi artar. İşte bu durumda fiyatların daha da düşeceğini anlayan yatırımcılar kağıttan çıkarlar ve fiyatların tekrar yükselmeye başlaması olasılığı azdır.
Bu formasyon türünün zaman aralığı 2-3 haftadan tutun da bir seneye kadar sürebilir.Yukarıdaki şekilde dikkat edilirse boyun çizgisi yatay bir çizgi olarak çizilmiştir. Fakat boyun çizgisinin kesin olarak yatay olması diye bir şey söz konusu değildir. Omuz baş omuz formasyonu aşağıdaki şekillerde de oluşabilir. Dikkat edilirse boyun çizgileri aşağı veya yukarı eğimli olabilir. İşlem hacimleri de daha önce anlattığımız şekildedir.
       Şekil IV.5.1-2

        Omuz baş Omuz formasyonu ters olarak ortaya çıkabilir. Bu durumda Ters Omuz Baş Omuz (TOBO) formasyonundan bahsedebiliriz. Bunun şekli de aşağıdaki gibidir.
       Şekil IV.5.1-3

         Yukarıdaki şekilde işlem hacimleri ile fiyatlar arasındaki ilişkiyi inceleyerek yorumları siz geliştiriniz.
        A.“Omuz Baş Omuz” Sorgulanıyor
      Şimdi “omuz baş omuz” (OBO) formasyonuna bakınca insan şunu söylemekten kendini alamıyor. Bir fiyat hareketi OBO formasyonu yaparsa formasyon bittikten sonra bizim haberimiz oluyor.Yani ilk omuz oluşurken bunun OBO formasyonu olacağını önceden bilebilir miyiz?Bu soruya cevabımız “hayır”. İlk omuz oluşurken OBO yerine çift tepe formasyonu da oluşuyor olabilir, üçlü tepe formasyonu da olabilir veya bir başka formasyon da olabilir. Yani OBO oluşurken bundan haberimiz olmayacak ve formasyon oluşumu bittikten sonra bundan haberimiz olacak. Peki bunun yararı var mı?Yararı olabilir. Çünkü OBO bir tepe formasyonudur. Yani fiyatlar anlamlı bir miktarda yükseldikten sonra ortaya çıkar ve boyun çizgisi aşağı kırılınca genellikle satış yapılmalıdır. Çünkü hızlı düşüşler olabilir.Aşağıda Petkim’e ait fiyat grafiğini görmektesiniz. Petkim 20Mayıs ve 20 Eylül 1995 tarihleri arasında omuz baş omuz formasyonuyapmıştır. Daha sonra ne olmuştur? Boyun çizgisi aşağı kırıldıktan sonra 39.000 TL seviyesinden 29.000 TL seviyesine kadar ciddi bir düşüş olmuştur. Şimdi bu örneği aklınızda tutunuz. Kitaplarda yazıldığı gibi OBO formasyonu oluştuktan sonra fiyatlar boyun çizgisini kırınca satan bir yatırımcı kendini büyük bir zarardan korumuştur. Şu anki grafik böyle diyor.Şimdi yazacaklarımı dikkatli okuyunuz. Varsayalım ki gerçek hayatta yatırımcı, fiyatlar boyun çizgisini aşağı kırdıktan sonra 38.000 seviyesinden satış yaptı. OBO formasyonu fiyatların ne kadar düşeceği konusunda bir şey söylüyor mu? Cevap “Hayır”.OBO formasyonu sadece şunu söylüyor; “Boyun çizgisi aşağı kırılınca satınız”.
       Tamam sattık da şimdi nereden alacağız? İşte gerçek hayatta yatırımcı her an senedin tekrar yükseleceği korkusuna kapılır. Fiyat 36.000 seviyesine düştüğünde yeniden alım yapmayı düşünemez mi?Birçok yatırımcının başına gelen şey de budur. Her an senedin yeniden yükselmeye başlayacağı korkusuyla yeniden 36.000 veya 35.000 fiyatından alım yapabilir. Daha sonra da niçin acele ettim diye kendi kendine dövünür durur. Çünkü fiyatlar 29.000 seviyesine kadar düşünce zararlar yine büyümüştür ve kitaptan öğrendiği teknik analiz veya OBO formasyonu kendisinin hiçbir işine yaramamıştır.
       Resim IV.5.1-1

        Bu durumda işte sorgulama yaptığımızda yeni bir şey öğreniyoruz. Acaba OBO formasyonu aşağı kırılırsa yeniden alımyapmak için ne kadar beklemeliyiz, yada fiyatların yüzde kaç düşmesini beklemeliyiz? Acaba OBO formasyonu aşağı kırıldıktansonra hangi teknik analiz araçlarını kullanarak yeni alım kararı vermeliyiz?Bu aşamada yatırımcının zekice bir şey yaptığını varsayalım.
Petkim’in geçmiş bütün verilerine baksın ve kaç kere OBO formasyonu yaptığını tek tek ortaya çıkarsın ve şu sorulara cevap versin.
       • Bu senette kaç kere OBO formasyonu oluşmuştur?
       • Her OBO formasyonu oluştuğunda illaki boyun çizgisi aşağı kırılmış mıdır? Yada kaç defasında boyun çizgisi aşağı kırılmıştır.
      • Boyun çizgisi aşağı kırıldığında, fiyatlar yüzde kaç düşüş yapmıştır?
• Boyun çizgisi aşağı kırıldıktan sonra ortalama olarak düşüş
yüzdesi nedir?
        Ben bu soruları Petkim için cevapladım. OBO formasyonu oluşan zamanları elimden geldiğince bulup ortaya çıkarmaya çalıştım ve bir sonraki sayfadaki grafikte bu bölgeleri daire içine aldım. Çok net görülmese de, bir fikir vermesi açısından faydalı olabilir. Petkim’de değişik vadelerde (bazen 3 hafta süren, bazen 7 ay süren) 16 adet OBO formasyonu oluşmuş. Bunlardan 8 tanesinde boyun çizgisi aşağı kırılmış ve 8 tanesinde de boyun çizgisi ya aşağı kırılmamış yada aşağı kırılıyor gibi olmuş ama ondan sonra yükseliş gelmiş.Petkim için bir sorgulama yaptık ve sonuç sizce de şaşırtıcı değilmi?
          İlk verdiğim grafikte, Petkim’in 38.000’den 29.000 seviyesine kadar düşüşünü gördüğünüzde “evet, boyun çizgisi aşağı kırılınca hemen satmak gerekiyormuş” demediniz mi? Ama şimdi 16 tane OBO formasyonundan 8 tanesinde boyun çizgisi aşağı kırılmamışsa bunun istatistiksel anlamı şudur; yüzde 50 olasılıkla boyun çizgisi aşağı kırılıyor, yüzde 50 olasılıkla aşağı kırılmıyor. Demek ki; Petkim hissesinde yeniden bir OBO formasyonu ile karşılaşırsak, boyun çizgisinin aşağı kırılması olasılığı yüzde 50’dir. Bu tür bir olasılık rakamı size bir anlam ifade ediyor mu veya ne derece anlamlıdır?Petkim’de bu tür bir durum ortaya çıktığında, bir madeni para ile yazıtura atıp boyun çizgisini aşağı kırıp kırmayacağını kestirmek daha akıllıca değil mi?