DESTEK,DİRENÇ VE TRENDLERLE STRATEJİ GELİSTİRME 7

      Aşağıda verilen grafikte ise yukarı doğru bir trend kırılması örneği verilmiştir. Bu trend kırılmasını inceleyiniz. İlk grafikte trendin azalan trendin yukarı kırıldığını düşünür müydünüz? Trendin kırıldığı
noktada alım yapar mıydınız? Alım yapacak olsaydınız, bir ün önce 650 Tl olan fiyatın şimdi 800 Tl seviyelerine gelmiş olması sizi etkiler miydi? Yoksa nasıl olsa trend yukarı kırıldı diyerek alım yapmak mı daha akıllıcadır? Trendin yukarı doğru kırılacağını düşündüğünüz yerde volatilitenin de nasıl arttığına dikkat ediniz.
     Resim IV.4.1-33





     Resim IV.4.1-34

      Asıl en önemli soru, trendin kırıldığı yerde almış olsanız bile nerede satacaksınız? Bu nedenle trend kırılması al sinyalidir ama size nerede satacağınızı söylemez. Yukarıdaki grafikte 3 ve 4 numaralı dip
seviyelerden çizilen yeni bir yükseliş trendi başlamıştır. Acaba bu yükseliş trendi üzerinde kalmak mı gerekir? Yoksa başka göstergelere bakarak satış yapmak mı gerekir? Yapılan en büyük hatalardan biri, trend yukarı kırıldı diyerek alım yapmak ve stokastik(3,5) göstergesine göre satış yapmaktır. Yani
biri orta vadeli diğer çok kısa vadeli iki stratejidir. Eğer trend yukarı kırıldı diye alım yapmışsanız satış kuralınızı da net bir şekilde belirlemelisiniz. Ya yeni yükselen trend üzerinde kalmalısınız, yada orta vadeli göstergeleri kullanmalısınız. Sonuç olarak orta vadeli alım kararı sonrası kısa vadeli göstergeye göre satış yaparsanız. Yukarıdaki grafikte daha sonra ne olduğuna bakalım;
      Resim IV.4.1-35

        Bu grafikteki gülen ve somurtan suratlar 800 TL noktasında alım yaptıktan sonraki duygusal durumlarınızı göstermektedir. Bu kadar değişken ve dalgalı bir ruh yapısı içinde mekanik bir kurala bağlı olmak gerçekten de zordur. Varsayalım ki yükselen trend üzerinde kalıyorsanız, bu trend aşağı kırılmadığı sürece satış düşünmüyorsunuz fakat varsayarsak,yukarıdaki örnekte bu strateji başarı getirmemiştir.           Çünkü yaklaşık 6 ay bekleyip 800 liradan aldığınız hisseyi 850 liradan satıyorsunuz. Aslında 850 liradan sattığınız da garanti değil. Belki geciktiniz ve hisse ertesi gün 700 liraya kadar düştü. Eğer bu tecrübeyi yaşamışsanız,asla bir daha bu tür strateji izlememek konusunda kesin kararlar vereceksiniz. Daha doğrusu siz bilinçli olarak böyle düşünmeseniz bile,bilinçaltınız sürekli olarak çekingen davranmanıza sebep olacaktır.800 liradan alım yaptıktan sonra biraz yükselince satmaya kalkışacaksınız. Çünkü artık bilinçaltınıza trend üzerinde kalınsa bile uzun sürede fazla bir getiri sağlanamayacağı kaydedilmiş olacaktır.Yukarıdaki örnekte yaşayacağınız duygusal ve psikolojik durumlar bunlardır. Şimdi tam tersi bir duruma bakalım.
       Varsayalım ki yukarıdaki gibi bir tecrübe yaşamadınız ve trend üzerinde kalarak para kazanmayı kafaya koydunuz. Çünkü bir rkadaşınız size bu tür hareket ederek, çok para kazandığını söyledi,yada şu an okuduğunuz bu sitedeki örnekler size bu tür izlenim verdi.
       Aşağıdaki grafiği gördünüz ve ertesi gün 3650 fiyatından alım yaptınız.
      Resim IV.4.1-36

    Şimdi trend üzerinde kalarak para kazanmayı düşünüyorsunuz.Aşağıdan yukarı doğru çizilen 1 ve 2 numaralı diplerden geçen trend doğrusu aşağı kırılmadan asla satış yapmayacağınıza kendi kendinize
söz verdiniz. Ayrıca bu trend üzerinde yükselişler olursa sevinmeyeceğinize, düşüşler olursa da üzülmeyeceğinize dair kendinize telkinde bulundunuz. Mekanik olarak, trend aşağı kırılınca satış
yapacağınızı ve satış yaptığınız noktanın da bir zarar noktasıolabileceğini biliyorsunuz. Yani bu tür bir beklentiniz de var. Bu tür bir durum olursa üzülmeyeceksiniz.
   Resim IV.4.1-37

     3 numaralı noktada trend aşağı kırılıyor gibi oldu ama yeniden fiyatlar trend içine döndü. Dolayısıyla sabırla beklemeye devam ediyorsunuz ve grafikteki son gün itibariyle fiyat 4200 seviyesinden kapanmış durumda. Daha önce sevinmeyeceğinizi söylemiş olsanız bile elbetteki sevinmemek elde değil.Aşağıdaki grafikte ise daha sonra ne olduğu görülmektedir.Yatay direnç bölgesi de yukarı kırılmıştır. 4 numaralı noktada yeni bir dip oluşmuştur. Bu yüzden 3 ve 4 numaralı noktaları birleştirerek ikinci bir yükselen trend çizgisi çizilmiştir. Fakat daha sonra fiyatlar çok daha sert bir eğimle artmaya başlayınca 4 ve 5 numaralı dip seviyeleri birleştiren üçüncü bir trend doğrusu çizilmiştir. Artık bizim için satışta referans olarak kullanacağımız trend doğrusu 4 ve 5 numaralı diplerden geçen trend doğrusudur. Dikkat edilirse son gün bu trend aşağı kırılmıştır. Dolayısıyla artık SAT zamanıdır ve 6500 liradan satış yaptığımızı varsayıyorum
       Resim IV.4.1-38

     Yukarıdaki örnekteki stratejiyi izleyen kişi Haziran ayından Kasım ayına kadar olan altı aylık dönemde yüzde 100'e yakın para kazanmıştır.Şimdi bu örneğe bakarak bundan sonra bu tür bir strateji izleyip
sürekli al-sat yapmamayı düşünebilirsiniz. Ama daha önceki örnekte 6 ay sonra zararına satış yapıldığını da hatırlayınız. Demek ki şimdi çok önemli bir soru sormak gerekiyor. 
         Trendlere göre alım satım stratejisi izlemek acaba yüzde kaç başarı sağlıyor? Yukarıdaki iki örnekten biri kaybettirdi, diğeriiyi kazandırdı. Bunu test etme imkanımız var mı?
       Aslında bunu test etme imkanı var ama ciddi biçimdematematiksel modelleme ve ileri düzey formül yazma kurallarını gerektirdiği için burada ayrıntıya giremiyorum. Fakat sizlere çok dah akolay ve anlaşılır bir yol önereceğim.Varsayalım ki bir hisse aşağı trendde iken, bu trendi yukarı kırdı ve trend kırılma kuralları da gerçekleşti. Siz de alım kararı verdiniz.Bundan sonra nasıl bir getiri umabilirsiniz? Bundan sonra yeni başlayan yükseliş trendi aşağı kırılıncaya kadar beklerseniz ne tür bir
getiri olasılığı vardır?
      Bu sorulara cevap vermek çok da zor değildir. Bu tür durumlar ilgili hissede daha önce en az birkaç kere daha gerçekleşmiştir. O gerçekleşmeler sırasındaki başarı oranlarına bakabilirsiniz.İlgili hissenin grafiğini ilk verisinden itibaren açınız. Daha sonra simülasyon yapınız. Varsayınız ki şu anki duruma benzer şekilde alım yaptınız. Grafiği ileri doğru götürerek, ilk "AL" kararınızın nasıl sonuçlandığına bakınız. Ne kadar sürede ne kadar getiri elde ettiğinizi bir yere not ediniz. Daha sonra buna benzer şekilde analizi devam ettirerek son alım kararı verdiğiniz noktaya kadar geliniz.
      Bu tür bir süreç içinde kaç defa al ve sat yaptınız? Ortalama ne kadar sürede ne kadar getiri sağladınız? Bu soruları cevapladığınızda şu an yaptığınız yatırıma ilişkin olarak bir fikir oluşacaktır. Fakat elbetteki son alım kararınız çok değişik sonuçlanabilir. Fakat en azından ortalama olarak hangi sürede ne tür bir getiri ortalaması olduğuna dair bir fikir oluşacaktır Bu tür bir analiz grafik üzerinde yaklaşık yarım saatinizi alacaktır. Fakat para kazanmak için çalışmak gerekiyor.
      Bu bölümünsonuna geldiğimiz bu satırlarda şu önemli noktaları hiçbir zaman
aklınızdan çıkarmayınız.
1. Trendler, kanallar veya destek ve direnç çizgileri fiyatların ne yöne gideceği konusunda fikir vermez sadece fiyatların hareket ettiği yön üzerindeki önemli direnç ve destek seviyelerini gösterir.
2. Destek veya dirençler kırılmaz değildir. Bilakis kırılıp kırılmayacağı dikkatle izlenmesi gereken noktalardır
3. Destek denilen nokta alım noktası değil, aşağı kırılıp kırılmayacağı dikkatli izlenmesi gereken noktadır. Bir bakıma aslında satışa hazırlıklı olunması gereken noktadır.
4. Direnç seviyeleri ise, kısa vadeli olarak satış için kullanılsa bile yukarı doğru kırılıp kırılmayacağı dikkatle izlenmesi gereken noktalardır.
5. Teknik analizde trendler ne kadar başarılı olmuştur? Sorusu anlamsız bir sorudur. Az önce de belirttiğim gibi trendler çizilir ve fiyatların genel olarak yönü bulunarak bu yön üzerindeki destek ve
direnç seviyeleri saptanır.
6. Trenlerin kırıldığı noktalarda trend kırılma kurallarına dikkat edilmelidir. Sadece bir tane trend kırılma kuralı gerçekleşse dahi trend kırılabilir veya üç şart birden gerçekleşse dahi trend kırılmayabilir.